In Vrijheid

De existentiële vrijheid dwingt ons tot keuzes die ons feitelijke leven vorm geven. We verwerven positie, worden ouders of raken aan lager wal. Hoe ons leven er ook uit ziet, pas achteraf kan er een oordeel over geveld worden. In filosofische termen wordt dit geformuleerd in de zin dat onze existentie vooraf gaat aan de essentie. Sartre houdt ons een spiegel voor die laat zien hoe onecht we ons gedragen in uitspraken over onszelf. Hij beschouwt dit als een vorm van ‘kwade trouw’. Zelfs als we zo oprecht mogelijk uitspreken hoe we ons voelen en wat we denken, ja zelfs als we onze kwetsbaarheden laten zien, zijn we onszelf niet trouw. Elke uitspraak over onszelf is onwaarachtig, omdat ze onszelf, ons ‘Ik’ als een object voorstelt. Kunnen we dan ooit authentiek zijn? Sartre benoemt deze staat van zijn, maar kan hier vanzelfsprekend niets over zeggen. Hij kan niet anders dan ageren vanuit een fundamenteel verzet tegen elke positivistische uitspraak en theorie over onszelf. Objectiverende wetenschappelijke psychologie met haar diagnostiek is een extreme vorm van ‘kwade trouw’.